دانشمندان مسلمان(قرطبی)
قرطبي
(379 ق- 472 ق)
ابو عبد الله محمد بن معاذ جياني قرطبي ریاضیدان و اخترشناس اندلسي افزون بر آثار رياضي و اخترشناسي، رسالهاي در حيل صنعتي دارد كه تأثير بسياري بر نوشتههاي ديگران داشته است و نخستين بار، پانزده سال پيش دونالد هيل آن را شناساند. نام كتاب وي (الاسرار في نتايج الافكار) است كه نسخه خطي آن (644 ق) در كتابخانه فلورانس موجود است. رساله ياد شده، 31 طرح دستگاه دارد، پنج تاي نخستين، ساعتهاي خودكار است كه چرخ و دندههاي دستگاه آنها كامل است. طرحهاي 21 تا 24، جنگ افزارهاي برجدار و شمارههاي 25 و 26، ابزارهاي آبكشي و شماره 31، ساعت آفتابي همگاني است. روش ابن معاذ در اين رشته به سبب رياضي و اخترشناسي بودن آن، بيشتر هندسي است تا مهندسي. پس در شرح چرخها و محورهاي دستگاهها كه در ساختمان آنها به طور معمول صندوقي است – اصطلاحات او هندسي است. دولاب ذوالعوارض (دندانهدار) براي دو چرخ به كار رفته كه دندانههاي آنها را به شكل زواياي متساوي الاضلاع فرا نموده است. نيروي جنباننده دستگاه ساعات، آب است كه از بالاي صندوقه فرو ميريزد و يك فلكه – محور را ميچرخاند. اين دستگاه در واقع يك افلاك نماست. تمام طرحهاي 6 تا 20 و 27 تا 30، ساعتهاي آبي هستند. به هر حال رساله ابن معاذ در پيشرفت علم، نشانگر تمايز سنتي شرقي و غربي فنون مكانيكي در قرون وسطاي اروپا و آسياي غربي است. اين دو سنت با هم تفاوت آشكاري نداشته، هيچ يك از ديگري اثر نپذيرفته، ولي تحول فنون دستگاههاي سنگين به طور عمده يك پديده اروپايي بوده است. نكته جالب اينكه برخي از واژگان ابن معاذ اندلسي همان فارسي الاصل است كه در بخش خاوري جهان اسلام به كار ميرفته است.
مطالب مرتبط
جملات و سخنان بزرگان درباره خلاقیت
- دشمن خلاقیت‌های بزرگ، باورهای خودمان است ، نمی‌شود ، امکان ندارد ، نه.
- طرف مقابل هم به‌اندازه من هوشمند است.
- سخنان یک کشیش در بستر مرگ:« وقتی بچه بودم دلم می‌خواست دنیا را عوض کنم ، بزرگ‌تر که شدم گفتم دنیا خیلی بزرگ است ، کشورم را تغییر می‌دهم . در نوجوانی گفتم کشور خیلی بزرگ است و بهتر است شهرم را دگرگون کنم . جوان که شدم گفتم شهر خیلی بزرگ است محله‌ام را تغییر می‌دهم . به میان‌سالی که رسیدم گفتم از خانواده‌ام شروع می‌کنم ، اما در این لحظه‌های آخر می‌بینم که باید از خودم شروع می‌کردم و اگر تغییر را از خودم شروع کرده بودم ، خانواده‌ام ، محله‌ام ، شهرم ، کشورم و دنیا را به‌قدر توان تغییر می‌دادم. »این جملات بیانگر این است که ابتدا خلاقیت را از خود و نگرشتان شروع و در زندگی شخصیتان پیاده کنید و سپس به دنبال خلاقیت‌های بزرگ برای کشورتان و جهان باشید.
- دو ایده ، بهتر از یک ایده است.
- ری برد بری Ray bradbury : خلاقیت یعنی خاموش کردن تفکر عقلانی ، چون باعث می‌شود بجای آنکه خود واقعیتان باشید ، برای هر چیز به دنبال دلیل باشید پس همیشه بگویید فکر نکن.
- بیل مویزر Bill Moyres : خلاقیت یعنی نفوذ در چیزهای عادی برای پیدا کردن شگفتی‌ها
- موریس سنداک Maurice Sendak : دانش و معلومات است که باعث می‌شود خلاقیت و اشتیاق خلاقانه ، به کار بیفتد.
- دنیس شکرجیان Dennis Shkrjyan در تألیف کتاب مشهورش به نام نابغه که مجموعه مصاحبه‌های مک آرتور Mac Arthur است ، می‌گوید اگر بخواهیم یک جمله درست درباره خلاقیت بگوییم آن است که برای رسیدن به خلاقیت ، باید استعداد خاص را بشناسید و به‌اندازه کافی روی آن کارکنید.
- استفان جی گولد Stephen jay Gould بهترین نویسنده علمی تمام دوران می‌گوید برای خلاقیت ، ارتباط بین چیزهای به‌ظاهر بی‌ربط را ببینید و به ذات موضوع توجه کنید . پی بردن به این ارتباط ، باعث می‌شود که شگفت‌زده شویم و لحظه‌ای درنگ کنیم و لا خود بگوییم ، این همان خلاقیت است.
- فیل بیدل Phil Beadle در کتاب فوق‌العاده نایاب و بی‌نظیر خود به نام آناتومی الهام می‌گوید ابتکار و خلاقیت ، بستگی به ترکیب جدید و مؤثر ایده‌ها دارد . هر چه بیشتر بدانید ، ترکیبات مؤثرتری می‌سازید . این بیشتر دانستن فقط در حوزه‌ای که می‌خواهید روی آن کارکنید نیست بلکه هر چه درباره موضوعات دیگر نیز آگاهی داشته باشید ، به نتایج بهتری می‌رسید . کسانی که برجسته می‌شوند در حوزه‌های خارج از فعالیت خود ، دانش قابل‌توجهی داشته‌اند. توانایی ایجاد ارتباط بین چیزهایی که در حالت عادی ، باهم همخوانی ندارند تعیین می‌کنند که چه کسی واقعاً خلاق است.